اثر سیستم های مختلف تغذیه بر عملکرد، اجزای عملکرد و مواد موثره گیاه دارویی همیشه بهار (.calendula officinalis l)

به منظور بررسی اثر منابع غذایی معدنی، آلی و زیستی بر عملکرد و میزان فنل و فلاونوئید گیاه دارویی گل همیشه بهار (calendula officinalis l.)، این آزمایش در سال 1391 در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام شد. تیمارها شامل : 1) کود شیمیایی (مصرف عناصر غذایی n، p و k به مقدار 90، 80 و 100 کیلوگرم در هکتار از منابع اوره، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم)، منابع غذایی آلی شامل 2) مصرف ورمی کمپوست و 3) زغال فعال (biochar) هر کدام به میزان یک درصد و منابع بیولوژیک شامل 4) کاربرد کرم خاکی گونه آیزنیا فتیدا (eisenia fetida) به تعداد 4 عدد در هر گلدان، 5) تلقیح بذر با قارچ میکوریزا گونه (glomus mosseae)، 6) مخلوطی از باکتری های محرک رشد شامل azotobacter spp.، azospirillum spp. و pseudomonas spp. از منبع نیتراژین، 7) مخلوطی از باکتری های محرک رشد شامل azospirillum spp.، pseudomonas spp. و bacillus subtilis از منبع نیتروپلاس بودند و در نهایت 8) یک تیمار نیز به عنوان تیمار شاهد (عدم حضور هیچ یک از منابع غذایی) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان سطح برگ، سرعت رشد گیاه، تعداد شاخه اصلی، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع گیاه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل و تعداد گل در تیمار کود شیمیایی به دست آمد. بیشترین میزان وزن خشک ریشه، طول ریشه و قطر گل نیز در تیمار نیتروپلاس حاصل شد. تأثیر تلقیح قارچ میکوریزا بر رشد و صفات فیزیولوژیکی اندازه¬گیری شده معنی دار نبود. تلقیح کرم خاکی تنها ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و قطر گل را بهبود بخشید. سطح برگ، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل در تیمار زغال فعال به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت اما با تیمار ورمی¬کمپوست اختلاف معنی¬داری نداشت. علاوه بر این زغال فعال باعث افزایش تعداد شاخه اصلی، عملکرد گل و تعداد گل شد که با تیمار کود شیمیایی تفاوت معنی داری نداشت. زغال فعال پس از تیمار نیتروپلاس موجب افزایش وزن خشک ریشه و طول ریشه، افزایش عملکرد بیولوژیک و بهبود قطر گل نسبت به کود شیمیایی شد و در نهایت با کاهش فنل¬های اکسید باعث افزایش رشد گردید. نکته قابل توجه افزایش 83 درصدی میزان فلاونوئیدها در تیمار زغال¬فعال نسبت به شاهد بود. در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کاربرد زغال فعال و پس از آن کودهای زیستی دارای نقش قابل توجهی در بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گل همیشه بهار داشته باشد. بنابراین می¬تواند به عنوان مکمل مناسبی برای کودهای شیمیایی در کشت گل همیشه بهار مورد توجه قرار گیرد. واژه های کلیدی: زغال فعال ، فنل، فلاونوئید، کود آلی، کود زیستی، گل همیشه بهار.